Covid-19, o ιός της αγάπης

Προσωπικά, δε θυμάμαι να έχει συμβεί ξανά στο παρελθόν, όλοι οι κάτοικοι της γης ταυτόχρονα, να αντιμετωπίζουν τον ίδιο κίνδυνο και πιστέψτε με μετράω αρκετά χρόνια ζωής. Παρακολουθώ δημοσιεύσεις ανθρώπων από την άλλη άκρη του κόσμου, από διπλανά κράτη και από τη δική μας Ελλάδα που έχουν ένα κοινό μήνυμα, αυτό της προστασίας της ανθρώπινης ζωής από την προσβολή του ιού Covid-19. Μηνύματα συμπαράστασης και θαυμασμού για τους ανθρώπους που υπηρετούν αδιάκοπα το σύστημα υγείας, φροντίζοντας όσους τους χρειάζονται και μηνύματα παρακίνησης για τήρηση των μέτρων για περιορισμό των μετακινήσεων, με σκοπό τη διατήρηση της δημόσιας υγείας. «Μένουμε σπίτι» για εμάς, «stay home» για τους αγγλόφωνους ή «io resto a casa» για τους πολύπαθους αδερφούς Ιταλούς. Ταυτόχρονα.

Ενώ οι φωτογραφίες από πολλές μητροπόλεις του κόσμου, προκαλούν θλίψη, με δρόμους άδειους, τοπία-φαντάσματα, υπηρεσίες και κοινωνικές δομές σε αναστολή λειτουργίας, μου δημιουργείται η αίσθηση ότι γνωρίζω πολλούς κατοίκους αυτού του πλανήτη κι ας μην είμαι αντικειμενικά σε θέση να το κάνω. Γιατί οι πολίτες των χωρών που, αυτή τη στιγμή, έχουν προσβληθεί απ’ την πανδημία, συμπάσχουν, συναισθάνονται τον κίνδυνο από την αόρατη ή άϋλη «απειλή», όπως έχει λεχθεί. Ακούω, συχνά, το επιχείρημα από πολλούς ότι αυτό που συμβαίνει, είναι η ευκαιρία του κόσμου να αλλάξει. Στην πραγματικότητα, ο κόσμος είχε πολλές και διάφορες ευκαιρίες να το κάνει.

Η γιαγιά μου μού έχει μεταφέρει πολλές φορές, με αγέραστη μνήμη και γλαφυρή περιγραφή, παρά την έλλειψη στοιχειοθετημένης μόρφωσης, σκηνές από «εκείνα τα χρόνια», όπως λέει. Από τις ώρες που βράδιαζε και έπρεπε να προετοιμαστούν για το βραδινό ύπνο γιατί δεν υπήρχε φως, όχι το φως της ημέρας, αλλά το ηλεκτρικό φως, τη συνήθεια τα μέλη της φαμίλιας να τρώνε από το ίδιο πιάτο και το ίδιο πιρούνι, ένα στον αριθμό έκαστο και όχι από επιλογή αλλά από ανάγκη, τις ώρες που περνούσαν όλοι μαζί στο ένα δωμάτιο με ανόθευτη αγάπη παρά τη φτώχεια. Τις συνθήκες από τη σκληρή εργασία που τους εξασφάλιζε τα απαραίτητα για την επιβίωση και την άκρως ελλειμματική συνθήκη μετακίνησης και δυσκολία μεταφοράς του πλησιέστερου γιατρού στο χωριό για αξιολόγηση ασθένειας, περίθαλψη ή πραγματοποίηση τοκετού.

Όλα αυτά είναι μακρινό παρελθόν και ίσως φαίνονται κάπως γραφικά απέναντι στη σιγουριά της ευκολίας. Επειδή η γη γυρίζει, ο κόσμος θα πρέπει να πηγαίνει μπροστά, να εξελίσσεται, να αλληλοεπιδρά. Σύγχρονοί μου άνθρωποι, συγχωρέστε με που θα φανώ δύσπιστη αλλά η ευκαιρία περισυλλογής που δίνει η εν λόγω κατάσταση, δε θα στεφθεί από επιτυχία. Η ευσυνειδησία και η ενσυναίσθηση είναι ζήτημα προσωπικής ευθύνης. Είναι καθημερινό στοίχημα, είναι ευκαιρίες που σου δίνει η καθημερινότητα και όχι η ανάγκη. Η αυτοπειθαρχία και ο σεβασμός προς το συνάνθρωπο είναι αυτονόητα και ουσιώδη στοιχεία της ανθρώπινης κοινής συμπόρευσης και σε καμία περίπτωση δεν εμπίπτουν στην επιβεβλημένη ηθική ή στο επιχείρημα της ατομικότητας. Εν προκειμένω, σε αυτό που εκπορεύεται απ’ το φόβο ότι θα νοσήσει η σπουδαία ατομικότητά μας.

Ο φόβος. Ωραία λέξη. Φοβάμαι ότι εγώ δε θα μπορέσω να αποκτήσω επάρκεια αγαθών από τα σούπερ μαρκετ, φοβάμαι ότι εγώ δε θα μπορώ να κινηθώ, φοβάμαι ότι εγώ δε θα μπορέσω να γεμίσω το χρόνο μου με τον αναγκαστικό εγκλεισμό στο σπίτι, φοβάμαι ότι εγώ θα νοσήσω και θα πεθάνω. Φοβάμαι ότι εγώ.. εγώ που φοβάμαι…

Γιατί ο φόβος ξεκινά από εμάς, που τρέμουμε στην ιδέα να μείνουμε με τον εαυτό μας. Όταν ξεπεραστεί ο φόβος, όταν ο συναγερμός θα λήξει και η πανδημία μας αποχαιρετήσει, η στροφή προς τον εσώτερο εαυτό μας δε θα έχει κανένα νόημα. Η ανατροφοδότηση του μυαλού μας, η φροντίδα του σώματός μας, η πραγματική επικοινωνία με τους αγαπημένους μας ανθρώπους, η αλληλεγγύη και το ενδιαφέρον, η γνωριμία με τον εαυτό μας, η πάλη για την εδραίωση της δικαιοσύνης είναι νίκες που πετυχαίνουμε σε καιρό ειρήνης και όχι σε περιόδους πολέμου (όπως πολλάκις ακούω ότι διανύουμε αυτή τη στιγμή). Είναι στοιχεία για τα οποία αγωνιζόμαστε στο πλαίσιο της εξέλιξης και της συνεισφοράς στη βελτίωση της κοινωνίας.

Ο υφέρποντας ναρκισσισμός μας μάς επιβάλλει να απολαμβάνουμε τη φύση λόγω εποχής που ω, τα πάντα ανθίζουν και οι διαθέσεις ανοίγουν, όταν οι ισορροπίες της έχουν ανατραπεί και η προστασία της κρίνεται αναγκαία. Οι σημαντικές κοινωνικές δομές που προσφέρουν στο σύνολο αντιμετωπίζονται σαν υποχείριά μας, με το επιχείρημα ότι ο ρόλος τους συντηρείται από το δικό μας χρήμα. Εν καιρώ ιού, δεν παραλείψαμε, ωστόσο, να βγούμε στα μπαλκόνια και να ευλογήσουμε τα γένια τους, ευγνωμονώντας που υπάρχουν στις ζωές μας σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία.

Παρόλο που υπάρχουν Μόριες, εκμεταλλευόμενοι ταλαίπωροι που παραπαίουν ερήμην τους ανάμεσα στη μάχη για τον τίτλο του μετανάστη ή πρόσφυγα, κατάφωρη συνεχόμενη φυσική καταστροφή, διαχρονική έλλειψη σεβασμού στον άλλο, τεράστια παγκόσμια προβλήματα, σύγχρονέ μου άνθρωπε, εσύ μην ξεβολεύεσαι, δεν αφορούν τα δικά σου όρια, δε θέτουν σε κίνδυνο τον τρομερό μικρόκοσμό σου. Γι’ αυτό, ζήσε το δράμα της καραντίνας σου και αν δε σε ανακαλύψουν πήγαινε και ένα τριήμερο. Ούτως η άλλως, μου θυμίζεις την τυφλή κοινωνία του Σαραμάγκου.

Οι ιστορίες της γιαγιάς μου, όμως, εκτός των άλλων, με βοήθησαν να καταλάβω ότι εκεί που μπορείς να μην έχεις τίποτα, έχεις παράλληλα τα πάντα. Και τα πάντα τους τότε, ήταν η αγάπη. Πριν απορρίψετε την πρόταση ως γλυκανάλατη, αναλογιστείτε πόσο αφοσιωμένοι στη μικρότητα και τη μισσανθρωπιά μας είμαστε.